Η έκσταση είναι μια γλώσσα που ο άνθρωπος έχει ξεχάσει εντελώς. Έχει υποχρεωθεί να την ξεχάσει. Έχει εξαναγκαστεί να την ξεχάσει. Η κοινωνία είναι εναντίον της. Η κοινωνία έχει κάνει τρομακτική επένδυση στη δυστυχία. Εξαρτάται από τη δυστυχία, τρέφεται από τη δυστυχία, επιβιώνει από τη δυστυχία. Η κοινωνία δεν είναι για ανθρώπινα πλάσματα. Η κοινωνία χρησιμοποιεί τα ανθρώπινα πλάσματα ως μέσα για τον εαυτό της. Η κοινωνία έχει γίνει περισσότερο σημαντική από την ανθρωπότητα. Η κουλτούρα, ο πολιτισμός, η εκκλησία, έχουν όλα γίνει περισσότερο σημαντικά. Υποτίθεται ότι έγιναν για τον άνθρωπο, όμως τώρα δεν είναι για τον άνθρωπο. Έχουν σχεδόν αντιστρέψει την όλη διαδικασία: Τώρα ο άνθρωπος υπάρχει γι’ αυτά.
Κάθε παιδί γεννιέται εκστατικό. Η έκσταση είναι φυσική. Δεν είναι κάτι που συμβαίνει μόνο σε μεγάλους σοφούς. Είναι κάτι που ο καθένας φέρνει μαζί του στον κόσμο. Ο καθένας έρχεται μαζί της. Πρόκειται για τον εσώτατο πυρήνα της ζωής. Είναι μέρος τού να είσαι ζωντανός. Η ζωή είναι έκσταση. Κάθε παιδί τη φέρνει στον κόσμο, στη συνέχεια όμως η κοινωνία πηδάει πάνω στο παιδί, αρχίζει να καταστρέφει τη δυνατότητα έκστασης, αρχίζει να κάνει το παιδί δυστυχισμένο, αρχίζει να το διαπαιδαγωγεί. Η κοινωνία είναι νευρωτική και δεν μπορεί να επιτρέψει στους εκστατικούς ανθρώπους να είναι εδώ. Είναι επικίνδυνοι για εκείνην. Προσπάθησε να καταλάβεις το μηχανισμό. Ύστερα τα πράγματα θα είναι ευκολότερα. Δεν μπορείς να ελέγξεις τον εκστατικό άνθρωπο. Είναι αδύνατον! Μπορείς μονάχα να ελέγξεις το δυστυχισμένο άνθρωπο.
Ο εκστατικός άνθρωπος είναι ελεύθερος. Η έκσταση είναι ελευθερία. Ο εκστατικός άνθρωπος δεν μπορεί να υποβιβαστεί σε σκλάβο. Δεν μπορείς να τον καταστρέφεις τόσο εύκολα. Δεν μπορείς να τον πείσεις να ζήσει σε μια φυλακή. Θα θελε να χορέψει κάτω από τα άστρα, θα θελε να περπατήσει με τον άνεμο κι ακόμη θα θελε να μιλήσει με τον ήλιο και το φεγγάρι. Θα του είναι αναγκαίο το απέραντο, το τεράστιο, το κολοσσιαίο. Δεν μπορεί να περιοριστεί στο να ζει σε ένα σκοτεινό κελί. Δεν μπορείς να τον κάνεις σκλάβο. Θα ζήσει τη δική του ζωή και θα κάνει το δικό του. Αυτό είναι πολύ δύσκολο για την κοινωνία. Αν υπάρχουν πολλοί εκστατικοί άνθρωποι, η κοινωνία θα νιώσει πως διαλύεται, η δομή της δεν θα αντέξει άλλο πια.
Αυτοί οι εκστατικοί άνθρωποι θα είναι οι εξεγερμένοι άνθρωποι. Να θυμάσαι, δεν αποκαλώ τον εκστατικό άνθρωπο ‘επαναστάτη’, τον αποκαλώ ‘εξεγερμένο.’ Επαναστάτης είναι εκείνος που θέλει να αλλάξει την κοινωνία, θέλει όμως να την αντικαταστήσει με μιαν άλλη κοινωνία. Εξεγερμένος είναι εκείνος που θέλει να ζήσει ως άτομο και θα θελε να μην υπάρχει μια άκαμπτη κοινωνική δομή στον κόσμο. Εξεγερμένος είναι εκείνος που δεν θέλει να αντικαταστήσει αυτή την κοινωνία με μια άλλη κοινωνία επειδή όλες οι κοινωνίες έχουν αποδειχτεί ίδιες.
Ο καπιταλιστής και ο κομμουνιστής και ο φασίστας και ο σοσιαλιστής είναι όλοι τους αδέρφια, ξαδέρφια. Η διαφορά δεν είναι μεγάλη. Η κοινωνία είναι κοινωνία. Όταν μια δομή ισχυροποιηθεί, δεν θέλει να υπάρχει κανένας εκστατικός, επειδή η έκσταση είναι εναντίον της δομής. Άκουσέ το και διαλογίσου πάνω σ’ αυτό: Η έκσταση είναι εναντίον της δομής. Η έκσταση είναι της εξέγερσης, δεν είναι της επανάστασης. Ο επαναστάτης είναι πολιτικός. Ο εξεγερμένος είναι θρησκευόμενος. Ο επαναστάτης θέλει μιαν άλλη δομή, της δικής του αρεσκείας, της δικής του ουτοπίας, αλλά παρόλ’ αυτά μια δομή. Θέλει να βρίσκεται στην εξουσία. Θέλει να είναι ο καταπιεστής και όχι ο καταπιεζόμενος. Θέλει να είναι ο εκμεταλλευτής κι όχι ο εκμεταλλευόμενος. Θέλει να κυβερνά, να μην τον κυβερνούν.
Εξεγερμένος είναι εκείνος που ούτε θέλει να κυβερνηθεί ούτε θέλει να κυβερνάει. Εξεγερμένος είναι εκείνος που δεν θέλει να υπάρχει εξουσία στον κόσμο. Ο εξεγερμένος είναι αναρχικός. Εξεγερμένος είναι εκείνος που έχει εμπιστοσύνη στη φύση, όχι στις ανθρώπινες δομές, που εμπιστεύεται πως αν αφεθεί η φύση στην ησυχία της, όλα θα είναι όμορφα. Και είναι!
Ένα τόσο αχανές σύμπαν συνεχίζει να υφίσταται χωρίς καμιά κυβέρνηση. Ζώα, πουλιά, δέντρα, το κάθε τι συνεχίζει να υφίσταται χωρίς καμιά κυβέρνηση. Γιατί χρειάζεται κυβέρνηση ο άνθρωπος; Θα πρέπει να έγινε κάποιο λάθος. Γιατί ο άνθρωπος είναι τόσο νευρωτικός, που δεν μπορεί να ζήσει χωρίς κυβερνήτες; Τώρα υπάρχει ένας φαύλος κύκλος. Ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει χωρίς κυβερνήτες, αλλά ποτέ δεν του δόθηκε καμιά ευκαιρία. Οι κυβερνήτες δεν πρόκειται να σας δώσουν καμιά ευκαιρία. Όταν κάποια στιγμή γνωρίσετε πως μπορείτε να ζήσετε χωρίς κυβερνήτες, ποιος θα τους ήθελε να είναι εκεί; Ποιος θα τους υποστηρίξει; Τώρα υποστηρίζετε τους ίδιους τους εχθρούς σας. Συνεχίζετε να ψηφίζετε υπέρ των εχθρών σας.
Δυο εχθροί βρίσκονται στην αναμέτρηση για το προεδρικό αξίωμα κι εσύ διαλέγεις. Και οι δυο είναι το ίδιο. Είναι σαν να σού δίνεται η ελευθερία για να διαλέξεις φυλακή, σε ποια φυλακή θέλεις να μπεις. Κι εσύ ψηφίζεις με χαρά — πως θα ήθελα να μπω στην φυλακή Α ή στη Β, πως πιστεύω στη φυλακή των Ρεπουμπλικάνων, πιστεύω στη φυλακή των Δημοκρατικών. Αλλά και οι δυο είναι φυλακές. Και αφού υποστηρίζεις μια φυλακή, η φυλακή ποτέ δεν θα σού επιτρέψει να πάρεις μια γεύση ελευθερίας.
Έτσι, από την παιδική ηλικία ακόμη, δεν επιτρέπεται στο παιδί να γευτεί την ελευθερία, επειδή, όταν για πρώτη φορά γνωρίσει τι είναι ελευθερία. στη συνέχεια δεν θα αποδέχεται, δεν θα διαβιβάζεται. Στη συνέχεια δεν θα είναι έτοιμο να ζήσει σε κάποιο σκοτεινό κελί. Θα προτιμήσει να πεθάνει, αλλά δεν θα επιτρέψει σε κανέναν να το υποβιβάσει σε σκλάβο. Και, φυσικά, δεν θα ενδιαφέρεται να εξουσιάζει άλλους ανθρώπους. Αυτές είναι νευρωτικές τάσεις. Όταν ενδιαφέρεσαι πάρα πολύ να αποκτήσεις εξουσία πάνω σε άλλους ανθρώπους, αυτό απλά δείχνει πως βαθιά μέσα σου είσαι αδύναμος και φοβάσαι πως αν δεν γίνεις ισχυρός, οι άλλοι θα σε εκμηδενίσουν. Ο Μακιαβέλι λέει πως η επίθεση είναι η καλύτερη άμυνα. Ο καλύτερος τρόπος να προστατέψεις τον εαυτό σου είναι να επιτεθείς πρώτος. Σ’ ολόκληρο τον κόσμο, σε Δύση και σε Ανατολή, αυτοί, που αποκαλούνται πολιτικοί, βαθιά μέσα τους είναι όλοι πολύ αδύναμοι άνθρωποι, υποφέρουν από σύμπλεγμα κατωτερότητας, φοβούνται πως αν δεν γίνουν δυναμικοί πολιτικοί, τότε κάποιος θα τους εκμεταλλευτεί. Έτσι, γιατί να μην εκμεταλλευτούν εκείνοι, αντί να τους εκμεταλλευτούν οι άλλοι; Οι εκμεταλλευόμενοι και ο εκμεταλλευτής και οι δυο αρμενίζουν στο ίδιο σκάφος, προστατεύουν το σκάφος.
Όταν για πρώτη φορά γνωρίσει το παιδί τη δύναμη της ελευθερίας, ποτέ δεν θα γίνει μέρος οποιασδήποτε κοινωνίας, οποιασδήποτε λέσχης, οποιουδήποτε πολιτικού κόμματος, θα παραμείνει άτομο, θα παραμένει ελεύθερο και θα δημιουργήσει δονήσεις ελευθερίας γύρω του. Η ίδια του η ύπαρξη θα γίνει πόρτα στην ελευθερία. Όποτε το παιδί αισθάνεται ευτυχισμένο, ό,τι κι αν κάνει, είναι επόμενο πως κάποιος έρχεται και το σταματάει. ‘Μην το κάνεις αυτό!’ Σιγά-σιγά το παιδί καταλαβαίνει πως είναι λάθος ό,τι το κάνει να νιώθει καλά. Και φυσικά, ποτέ δεν αισθάνεται ευτυχισμένο με το να κάνει ό,τι του λένε οι άλλοι, επειδή δεν πρόκειται για δική του αυθόρμητη παρόρμηση.
Το αναγκάζουν να ξυπνήσει και το υποχρεώνουν να πάει για ύπνο. Όταν παίζει, το υποχρεώνουν να έρθει στο τραπέζι του φαγητού. Δεν πεινάει. Όταν πεινάει, η μητέρα του λέει, “Δεν είναι η ώρα για φαγητό ακόμη.” Μ’ αυτό τον τρόπο εξακολουθούμε να καταστρέφουμε κάθε δυνατότητα να είναι εκστατικό, κάθε δυνατότητα να είναι ευτυχισμένο, χαρούμενο, ευχαριστημένο. Κάθε τι που κάνει το παιδί να αισθάνεται αυθόρμητα ευτυχισμένο, φαίνεται πως είναι λάθος και κάθε τι που απεχθάνεται, φαίνεται να είναι σωστό.
Γεράσιμος Πολίτης
η συνέχεια εδώ