Μετά την επιβίωση, δεν υπάρχει κάτι που να απασχολεί περισσότερο το ανθρώπινο είδος από τις σχέσεις του. Η σεξουαλικότητα, η συντροφικότητα, η αναπαραγωγή, η ερωτική επαφή και η επιθυμία είναι στοιχεία που αφορούν όλους μας. Αλλά πριν συνεχίσουμε θα ξεκαθαρίσουμε κάτι. Ακριβώς επειδή είναι σημαντικότατο κομμάτι του κάθε ανθρώπου και ρυθμιστής της προσωπικότητας και του τρόπου ζωής, η ανάλυση των ανθρωπίνων σχέσεων βρίσκεται παντού, και για αυτό τον λόγο συνειδητά θα αποφύγουμε να γίνουμε κι εμείς μέρος του συνόλου. Αντίθετα από τα προκαθορισμένα πρότυπα, που είτε αφορούν ένα διευρυμένο lifestyle είτε θολές δήθεν επαναστατικές και παράλληλα αναχρονιστικές αντιλήψεις, θα προσπαθήσουμε σε ανθρώπινο και λογικό επίπεδο να πούμε κάτι καινούργιο, κάτι διαφορετικό και προπαντός κάτι αληθινό. Γι’ αυτό καλό θα ήταν διαβαστεί με προσοχή αυτό το κείμενο γιατί πράγματι οι σχέσεις των φύλων είναι κάτι τόσο σημαντικό για να μένει, ως ζήτημα συλλογισμού, στην αδράνεια. Ο τρόπος μας δεν είναι συνηθισμένος, κι αυτό είναι επιλογή μας. Από την άλλη, επιλογή του αναγνώστη είναι αφού διαβάσει την σειρά των κειμένων που θα συνεχιστεί και σε επόμενα τεύχη, να ξεδιπλώσει τις δικές του σκέψεις από την προσωπική του εμπειρία ώστε να την εξελίξει αν όχι μαγικά, σαφώς ικανοποιητικά.
Οι σχέσεις των φύλων λοιπόν και η σχετική συμπεριφορά στηρίζονται στους παρακάτω παράγοντες: (α) κοινωνικό παρελθόν, (β) κοινωνικό παρόν, (γ) σεξουαλικότητα, (δ) προσωπικότητα.
Το κοινωνικό παρελθόν στους υποτιθέμενους λάτρεις της παράδοσης αποτελεί το «χαμένο μοντέλο», ενώ οι περισσότεροι είτε έχουν ξεχάσει είτε δεν έχουν γνωρίσει ποτέ αυτό που δήθεν νοσταλγούν. Φράσεις του τύπου «οι άντρες παλιά ήταν πιο άντρες» ή «οι οικογένειες ήταν πιο αληθινές» είναι πολύ εύκολο να της πεις και εξίσου εύκολο να τις τεκμηριώσεις με απομονωμένα παραδείγματα. Σίγουρα είναι αλήθεια ότι πριν μισό αιώνα δεν υπήρχαν διαζύγια. Αλλά ολόκληρη η αλήθεια λέει ότι δεν υπήρχαν χωρισμοί λόγω της κοινωνικής κατακραυγής αυτής της πράξης, οπότε ακόμα και δυστυχισμένοι άνθρωποι συζούσαν εξ ανάγκης. Τα «τυφλά» συνοικέσια έδιναν και έπαιρναν, με ανθρώπους που δεν γνωρίζονταν και οι γονείς τους επέβαλαν να παντρευτούν, η βία στην οικογένεια ήταν κάτι το συνηθισμένο, η παρεμβατικότητα των ηλικιωμένων στα δρώμενα του νεαρού ζευγαριού ήταν ασφυκτική, οι «μη παρθένες» γυναίκες δεν άξιζαν τίποτα, κι όσες δεν είχαν προίκα σαφώς, ακόμα και τα σχολεία χωρίζονταν σε αρρένων και θηλέων. Κι όλα αυτά μετά τον εμφύλιο, όσο πιο πίσω τόσο πιο σκληρά. Σίγουρα δεν βρισκόμαστε εδώ εμείς για να κρίνουμε τους προγόνους μας διότι είναι σαφές ότι τα κατάφεραν περίφημα σε συνθήκες πολύ δύσκολες. Είμαστε όμως εδώ για να κρίνουμε αυτό το μοντέλο που αρχικά αναφέραμε, που θυμίζει εκείνους τους γραφικούς οικολόγους, που ακριβώς επειδή υπάρχει μόλυνση, προτείνουν την απουσία της τεχνολογίας και όχι την σωστή παρουσία της. Και οι ίδιοι βεβαίως, θα βρίσκονταν σε δυσάρεστη θέση όταν δεν θα είχαν ηλεκτρικό ρεύμα, όχημα και κινητό τηλέφωνο αλλά ξύλα και εργαλεία για κυνήγι. Έτσι λοιπόν, αφού υπάρχει μια ραγδαία εξέλιξη στον τομέα των ανθρωπίνων σχέσεων, σαφώς όμως εκτροχιασμένη και επικίνδυνη, καλό είναι να αναζητήσουμε την ορθή οδό κι όχι την αφελή οπισθοχώρηση.
Το κοινωνικό παρελθόν λοιπόν, σε ουσιαστικά και όχι φιλολογικά επίπεδα, βρίσκεται στην κοινωνική μας δομή σε δύο φάσεις: στην γονική σύνδεση, δηλαδή σε εκείνα τα πρότυπα που μας διοχετεύουν οι γονείς μας από την δικιά τους παρελθοντική εμπειρία και στην κυρίως μητριαρχικού τύπου κοινωνία μας, όπου έρχεται από τα βάθη του χρόνου και θυμίζει περισσότερο τις ανατολικές χώρες παρά τις δυτικές του κυρίως πατριαρχικού τύπου. Για να ξεκαθαρίσουμε τι εννοούμε, σαφώς δεν αναφερόμαστε στην μητριαρχία ως κυριολεκτική έννοια, αλλά στον τύπο της μητριαρχίας που αποτυπώνεται στην κοινωνία μας, όπου η συναισθηματική μέθοδος, είτε αφορά τις σχέσεις είτε τις συμπεριφορές και τις συναλλαγές, εδρεύει στην νοοτροπία της κραταιάς πλειοψηφίας. Αυτά τα δύο συστατικά, έχουν δημιουργήσει ένα κλασικό πρότυπο με μοντέρνα στοιχεία, ένα πρότυπο που κατέβηκε από το χωριό και ζει στην πόλη. Σίγουρα πλέον δεν υπάρχουν συνοικέσια, οι συστάσεις όμως δεν παύουν ποτέ να είναι απαραίτητες, σίγουρα δεν ζούμε στην εποχή της πείνας, ωστόσο αυτό που θα σε ρωτήσουν οι φίλοι σου για την σχέση σου είναι «τι δουλειά κάνει;» κι όχι «τι άνθρωπος είναι;», σίγουρα υπάρχει ελευθερία επιλογής, αλλά υπάρχει όμως; Μήπως τα συμπλέγματα και οι δεσμεύσεις υπάρχουν στο background, και άρα πιο ύπουλα;
Τη μετάβαση στο κεφάλαιο κοινωνικό παρόν θα την κάνουμε σταδιακά. Για να γίνει αυτό θα ζητήσουμε πρώτα όλοι να θυμηθούν μια γνωστή διαφήμιση: μετά από ένα διάλογο μητέρας και γιου, ο γιος ρωτάει «και δεν θα τρώω εγώ μαμά τα γεμιστά σου;». Μπορεί να θεωρηθεί αστείο, αλλά οι διαφημιστές είναι συνήθως έμπειροι άνθρωποι που εντοπίζουν κοινωνιολογικά στοιχεία που αφορούν την πλειοψηφία, όσο κι αν αυτή δεν τα παραδέχεται, και την επηρεάζουν με βάση αυτά. Το κοινωνιολογικό αυτό στοιχείο, της εξάρτησης γονιού – παιδιού σε προχωρημένη ηλικία (βλέπε γονική σύνδεση/μητριαρχία), είναι πρόβλημα και σε μεγαλύτερη διάσταση από την εμφανή. Δεν αρκεί να έχεις απαγκιστρωθεί από τα φαγητά της μητέρας σου, το παιδικό σου δωμάτιο και το εισόδημα του πατέρα σου. Δεν αρκεί η φαινομενική ανεξαρτησία για να ξεφύγεις από το ελληνικό – πλέον μπορούμε να το πούμε ελληνικό - πρότυπο. Είναι βαθιές οι ρίζες δυστυχώς – γι’ αυτό κι εμείς ως αυτόνομοι μιλάμε για αληθινή αυτονομία και ελευθερία σε κάθε διάσταση, που δεν βασίζεται απλά στους τύπους.
Άραγε, γιατί τόσα μουχλιασμένα πολιτικά κόμματα επιπλέουν, με συστήματα και ιεραρχίες που σου προκαλούν ανατριχίλα όταν μάλιστα γίνονται αποδεκτά από νέους και μορφωμένους ανθρώπους; Άραγε γιατί ο κόσμος, βρίζει τους πολιτικούς και μετά τους ψηφίζει; Άραγε γιατί σε πολλούς τομείς της ζωής, παρότι το βασιλικό σύστημα έχει καταργηθεί προ δεκαετιών, βλέπουμε την λογική του αρεστού ηγεμόνα, του πιστού και του διαδόχου να μεσουρανεί; Οι απαντήσεις βρίσκονται στην νοοτροπία που προαναφέραμε, και όπως σε όλα αυτά τα εμφανή έτσι και στις σχέσεις των φύλων που είναι πιο περίπλοκες, βασιλεύουν αλύτρωτες λογικές. Και εδώ θα πούμε τις δύο λέξεις κλειδιά, που κολλάνε σε όλα τα επίπεδα, τόσο στα κοινωνικά παραδείγματα που χρησιμοποιήσαμε, όσο και στην θεματολογία που αναπτύσσουμε, και δεν είναι άλλες από τις αξιοκρατία και ανεξαρτησία.
(συνεχίζεται)