Συνέντευξη με τον Κύπρο Κ. για τα δικαιώματα των ζώων

Τον Κύπρο Κωνσταντίνου, μέλος ακτιβιστικής ομάδας για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των ζώων, τον γνώρισα με αφορμή την απεργία πείνας που είχε ξεκινήσει το καλοκαίρι του 2013. Ο Κύπρος σκέφτηκε έναν πρωτότυπο όσο και ιδιαίτερα παραστατικό τρόπο ώστε να εξωτερικεύσει την ανάγκη για διεκδίκηση περισσότερης ανθρωπιάς για τα ζώα, αφού πραγματοποιούσε για δύο εβδομάδες - παράλληλα με την απεργία πείνας του - διαμαρτυρία και ενημερωτική παρέμβαση στην πλατεία Φανερωμένης στη Λευκωσία. Ήρθε σε επαφή με εκατοντάδες συμπολίτες του, αντάλλαξε απόψεις, γνωστοποίησε τις θέσεις του, εστιάζοντας στο ποια θα μπορούσε να είναι η ιδανική σχέση ανθρώπου - ζώου. Το ίδιο ακριβώς του ζητήσαμε να κάνει και από το “Μηδέν Τελεία”, στο οποίο τελικά έχουμε τη χαρά να τον φιλοξενούμε.

- Καλησπέρα Κύπρο. Κατ' αρχάς θα ήθελα να σε ευχαριστήσω για τη συμμετοχή σου και για το χρόνο που διαθέτεις για το "Μηδέν Τελεία". Κάνοντας μια περιήγηση στην ιστοσελίδα σας, και δοθείσης μιας καλής αφορμής λόγω του θεματικού του νέου μας τεύχους, θα ήθελα να σε ρωτήσω αρχικά πώς αντιλαμβάνεσαι τον όρο "δικαιώματα των ζώων".

Γεια σου Κώστα. Κι’ εγώ ευχαριστώ το "Μηδέν Τελεία" για την ευκαιρία που μου δίνει να μιλήσω γι’ αυτό το τόσο καυτό θέμα. Ναι, είναι όντως καυτό το θέμα των δικαιωμάτων των ζώων, όλων των ζώων, μηδενός εξαιρουμένου. Και συγχαρητήρια στην εκδοτική σας ομάδα, γιατί αυτά τα θέματα λίγοι τα θίγουν. Λοιπόν, «δικαιώματα των ζώων» σημαίνει δικαίωμα στη ζωή. Όλα τα ζώα είναι ίσα και έχουν ίσο δικαίωμα στη ζωή. Δυστυχώς υφίσταται ένας φρικτός ρατσισμός για το ποια ζώα είναι ζώα συντροφιάς και ποια ζώα είναι ζώα σφαγής, ζώα που κυριολεκτικά θα γίνουν κιμάς. Η κοινή αντίληψη πάνω στο συγκεκριμένο θέμα είναι σαφέστατα περιορισμένη. Μόνο η φιλοσοφία του Βεγκανισμού έχει ξεκάθαρη και ορθή θέση για τα δίκαιώματα των ζώων. Γιατί υπάρχουν μεν οι φιλόζωοι, τους οποίους εγώ αποκαλώ ψευτοφιλόζωους, που προστατεύουν και φροντίζουν ζώα, βρίσκοντάς τους και οικογένεια, αλλά οι ίδιοι είναι συνυπεύθυνοι για τις κακοποιήσεις και τις δολοφονίες δισεκατομμυρίων ζώων  στα  σφαγεία, στα εργαστήρια  όπου γίνονται  πειράματα,  στα γουναράδικα και όπουαλλού. Δεν είναι δυνατόν ένας φιλόζωος, ο οποίος ως φιλόζωος απαιτείται να διεκδικεί τα δικαιώματα των ζώων, να τρώει διαμελισμένες σάρκες από φονευμένα ζωάκια, να εκμεταλλεύεται τα προϊόντα τους (γάλα και τα παράγωγά του, αυγά κλπ), να φοράει γούνες και δέρματα, προϊόντα φοβερού πόνου και φρικτού φόνου, να πηγαίνει σε τσίρκο, να παρακολουθεί και να στηρίζει αγώνες με ζώα. Τα ζώα είναι συμπορευτές μας στη ζωή, έχουν ασφαλέστατα ως ζώα το δικαίωμα στη ζωή και το να τα βασανίζουμε και να τα σκοτώνουμε για οποιοδήποτε λόγο είναι αισχρό και προσβάλλει την ανθρώπινη ηθική. Πολλοί μεγάλοι φιλόσοφοι έχουν ασχοληθεί με αυτό το ζήτημα και έχουν υποστηρίξει τα δικαιώματα των ζώων. Γιατί δεν τους διαβάζουμε; Παραθέτω μία δήλωση του Μαχάτμα Γκάντι: "Το μεγαλείο ενός έθνους και η πρόοδος στις ηθικές αξίες κρίνεται από τον τρόπο που φέρεται στα ζώα". Και κάτι που είπε ο μέγιστος Πυθαγόρας: "Όσο ο Άνθρωπος συνεχίζει να είναι ο άσπλαχνος καταστροφέας των κατώτερων ζώντων όντων δεν θα γνωρίσει ποτέ υγεία και ειρήνη. Γιατί όσο οι άνθρωποι κατασφάζουν τα ζώα, θα σκοτώνουν ο ένας τον άλλο. Πράγματι, αυτός που σπείρει τον καρπό του φόνου και του πόνου δεν μπορεί να δρέψει χαρά και αγάπη."

- Πού νομίζεις πως οφείλονται τα περιστατικά βίας και βασανισμού των ζώων σήμερα; Βλέπουμε καθημερινά κρούσματα και στην Ελλάδα, που δείχνουν ότι η ανθρώπινη παράνοια δεν έχει όριο.

Έχω την εντύπωση ότι τα φαινόμενα βίας και κακοποίησης των ζώων συμβαίνουν εξαιτίας της έλλειψης ηθικής παιδείας, της ανύπαρκτης κριτικής σκέψης που έχουν όσοι τολμούν να πράξουν τέτοια έργα και σαφώς της υποκρισίας της κοινωνίας μας. Υποτίθεται, και ας τονιστεί ιδιαίτερα αυτό το “υποτίθεται”, ότι ζούμε σε μια πολιτισμένη, δίκαιη κοινωνία συμπονετικών ανθρώπων. Αλλά το μόνο που γίνεται είναι να καταπιέζονται οι αδύναμοι, ιδίως εκείνοι που δεν προστατεύονται από ορθούς νόμους. Θεωρώ ότι αν υπήρχε ένα άλλο νομικό πλαίσιο, πολύ λίγοι θα τολμούσαν να κακοποιήσουν ένα ζώο, τόσοι όσοι θα κακοποιούσαν και μια γυναίκα ή ένα παιδί. Οι άνθρωποι δεν έχουν μάθει να κρίνουν μόνοι τους, παρά μόνο υπακούουν σε νόμους και ακολουθούν ό,τι είναι συνήθεια ("Τα μεγάλα πνεύματα πάντα έχουν αντιμετωπιστεί με απέχθεια από τα μέτρια μυαλά. Τα τελευταία αδυνατούν να κατανοήσουν γιατί κάποιος αρνείται τα στεγανά και ό,τι του έχει κληρονομήσει η κοινωνία και το σύστημα, για να σκεφτεί ειλικρινά και θαραλλέα με τη δύναμη του δικού του μυαλού", Άλμπερτ Αϊνστάιν). Μόνο οι παρανοϊκοί κακοποιούν γυναίκες και παιδιά. Να μάθουμε να μη θέλουμε το κακό του άλλου και να σεβόμαστε όλα τα πλάσματα του πλανήτη. Και να μη ξεχνάμε ποτέ την κακοποίηση και τη βία που υφίστανται τα ζώα που “ζουν”, είναι εύλογη η χρήση των εισαγωγικών, εκτός κοινωνίας που κακοποιούνται βάναυσα και δολοφονούνται ανηλεώς πίσω από κλειστούς τοίχους. Πόσο σκληρή γροθιά για την ανθρωπιά μας!

- Θα μπορούσες να σκιαγραφήσεις το προφίλ ενός βασανιστή;

Σίγουρα ένας βασανιστής είναι ένας άνθρωπος με ψυχολογικά προβλήματα. Το πιθανότερο είναι ότι υπέστη και ο ίδιος βία. Ή έμαθε τη βία μέσα από την οικογένειά του ή την κοινωνία. Γιατί η κοινωνία που ζούμε είναι γεμάτη βία. Μικρά παιδάκια του δημοτικού θεωρούν μαγκιά να πειράξουν ένα γατάκι, ακόμα και να το πυροβολήσουν. Ναι, παιδιά με όπλα, αν είναι δυνατόν! Και ποιος φταίει; Η οικογένεια και η κοινωνία. Σε όλες τις περιπτώσεις βασανισμού ο θύτης τα βάζει με πιο αδύναμούς του. Επιβάλλεται σε αυτούς που μπορεί να επιβληθεί, αυτούς που θεωρεί κατώτερους. Οι βασανιστές ζώων εύκολα θα έκαναν κακό και σε ανθρώπους που τους θεωρούν αδύναμους. Οι βασανιστές ζώων θα μπορούσαν να κάνουν κακό και σε γυναίκες ή παιδιά. Αλλά, γενικώς ολόκληρη η κοινωνία είναι εμμέσως βασανιστές ζώων, γιατί πληρώνουν άλλους να βιάζουν τη ζωή των ζώων πίσω από κλειστές πόρτες, και ας μην κρατούν οι ίδιοι μαχαίρια.

- Γιατί λοιπόν να ασχολούμαστε με τα ζώα ενώ υπάρχει τόση δυστυχία στον κόσμο σήμερα;

Αυτό είναι ένα τεράστιο θέμα. Η δυστυχία στον κόσμο θα πάψει, όταν αρχίσει η ανθρωπότητα να έχει ευαισθησίες. Τα εγκλήματα που γίνονται εις βάρος των ζώων αφορούν και τους φτωχούς της γης. Για την παραγωγή φυτικών τροφών χρειάζονται ελάχιστες ποσότητες γης, νερού και πόρων απ’ ότι για την εκτροφή ζώων. Η γη μπορεί να καλύψει τις ανάγκες όλων μας. Η χορτοφαγία είναι πιο οικονομική. Συνήθως αυτοί που λένε “μην ασχολείστε με τα ζώα γιατί υποφέρουν άνθρωποι” δεν ενδιαφέρονται ούτε κάνουν κάτι για τους ανθρώπους. Το θέμα είναι να αυξάνουμε τη συμπόνια μας και να μη σκεφτόμαστε ότι, αφού η δυστυχία υπάρχει, ας τα κάνουμε χειρότερα. Το θέμα είναι να βοηθήσουμε να γίνει καλύτερος ο κόσμος. Και πρέπει να μάθουμε να βοηθάμε όποιον έχει την ανάγκη μας. Είτε είναι άνθρωπος, είτε ζώο.

- Τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας υπάρχουν όλο και περισσότεροι συμπολίτες μας που στρέφονται στη χορτοφαγία και την αποχή από το κρέας, τόσο για διαιτητικούς λόγους, αλλά και λόγω της ηθικής διάστασης που δίνουν στο ζήτημα. Θεωρείς πως αυτή είναι μια καλή εξέλιξη;

Ναι, είναι μια καλή εξέλιξη, ωστόσο προχωρούμε με ρυθμούς χελώνας. Ουσιαστικά δεν αλλάζουμε την άθλια κατάσταση των ζώων. Είναι όμως σημαντικό να βλέπεις ανθρώπους που να ενδιαφέρονται, που έχουν πάψει να βλέπουν τη ζωή ως κρέας. Αυτή η κατάσταση μπορεί να βοηθήσει στην αλλαγή για έναν καλύτερο κόσμο. Γιατί, όταν υπάρχουν ευαισθησίες, μπορούμε να ελπίζουμε για ένα καλύτερο αύριο. Αν αγαπάμε τα ζώα και θέλουμε το καλό τους, σίγουρα θέλουμε και το καλό των ανθρώπων.

- Γιατί χορτοφάγος λοιπόν;

Για την ανθρωπότητα, τα ζώα, τον πλανήτη. Η χορτοφαγία κάνει καλό στην ανθρώπινη υγεία, αυτό αποδεικνύεται και επιστημονικά. Αν γίνουμε χορτοφάγοι και σταματήσουμε την κτηνοτροφία θα επωφεληθούν οι πεινασμένοι όλου του κόσμου, μιας και θα υπάρχουν εκτάσεις για καλλιέργειες. Εξαιτίας της κτηνοτροφίας εκπέμπονται ρύποι στο περιβάλλον, απορριττώματα ζώων στα ποτάμια και στους υδροφόρους ορίζοντες, το νερό απειλείται. Θαλάσσια είδη απειλούνται από εξαφάνιση εξαιτίας της αλιείας, η θάλασσα μολύνεται. Πολλές οικολογικές καταστροφές υπάρχουν εξαιτίας της κτηνοτροφίας και της αλιείας.

- Κάπου στο διαδίκτυο διάβασα κάτι που είχες γράψει: "Εξημέρωση σημαίνει να σε πλησιάζουν τα ζωντανά από μόνα τους και όχι να σε φοβούνται. Εξημέρωση δε σημαίνει να καταδυναστεύεις κάποιον... Αλλά να τον κάνεις να σε εμπιστεύεται. Τα ζώα μια χαρά ήμερα ήταν στη φύση τους. Εμείς οι αγριόφατσες τα αγριεύουμε και τα κάνουμε δυστυχισμένα. Δεν τα εξημερώσαμε, τα κάναμε δούλους μας. Και όποιος έχει δούλους δεν είναι ποτέ ούτε ο ίδιος ελεύθερος. Κρίμα για το ανθρώπινο γένος που δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες του". Θα ήθελες να μας εξηγήσεις τη φράση σου αυτή;

Με αυτή μου την ανάρτηση στο facebook έθιξα το γεγονός ότι η εξημέρωση τελικά είναι υποδούλωση. Πολλοί πόλεμοι έχουν γίνει για να εξημερωθούν “άγριοι” λαοί στο όνομα του πολιτισμού και της δημοκρατίας. Τα ζώα ανήκουν στη φύση. Εμείς τα βγάλαμε από το σπίτι τους και τους στερήσαμε την ελευθερία τους. Οι αγελάδες δεν μπορούν να θηλάζουν ελεύθερα τα μωρά τους. Οι κότες δεν κλωσσούν τα αυγά τους, αλλά υπάρχουν μηχανές επώασης. Τα ζώα όμως έχουν κάποιες λειτουργίες και στη φύση θα λειτουργούσαν φυσικά. Είναι αλήθεια ότι τα ζώα δε μας εμπιστεύονται, είναι φοβισμένα και αγριεμένα στα κλουβιά που τα κλείσαμε. Και ούτε εμείς είμαστε ελεύθεροι, γιατί δεν ανακαλύψαμε την πραγματική φύση του ανθρώπου, την καλοσύνη, την αγάπη, τη συμπόνια.

- Πάμε τώρα στο κεφάλαιο "Επιστήμη". Η χρησιμοποίηση ζώων σε εργαστήρια είναι κάτι που προκαλεί αηδία και αποστροφή, ειδικά στη θέα ζωντανών οργανισμών με αφηρημένα ζωτικά μέλη του σώματός τους. Παρ' όλα αυτά επιστήμονες επιμένουν ότι όλο αυτό γίνεται "για το καλό της ανθρωπότητας". Το σχόλιό σου;

Δεν είναι για το καλό της ανθρωπότητας. Όλα αυτά τα φρικιαστικά πειράματα εις βάρος των ζώων δεν ωφελούν σε τίποτα τον άνθρωπο. Θα δώσω μερικά παραδείγματα: Τα σαμπουάν τα οποία δοκιμάζονται σε ζώα εμπεριέχουν τόσα χημικά μέσα που απλώς δοκιμάζονται στα ζώα για να διαπιστωθεί πόσο σύντομα θα επηρεαστεί ο άνθρωπος. Το ίδιο συμβαίνει και με το κάπνισμα. Γίνονται δοκιμές για να διαπιστωθεί πόσο σύντομα θα προσβληθεί από καρκίνο το πειραματόζωο ούτως ώστε να γίνει σωστή ρύθμιση. Αυτό δε σημαίνει ότι και ο άνθρωπος δεν κινδυνεύει άμεσα απο τον καρκίνο. Καταλαβαίνετε τι θέλω να πω, δε χρειαζόμαστε όλη αυτή τη χημεία στη ζωή μας, για να τη δοκιμάζουμε πάνω σε πειραματόζωα. Κάθε άλλο. Και δεν ξέρω αν υπάρχει πιο φρικτός χώρος από τέτοια εργαστήρια. Ας σκεφτούμε λιγάκι πώς θα ήταν η ζωή μας, αν πέφταμε στα χέρια αυτών των επιστημόνων, αν γινόμασταν εμείς τα πειραματόζωά τους.

- Εν τέλει, αν σου ζητούσα μέσα σε λίγες γραμμές να μου καταγράψεις την ιδανική σχέση ανθρώπου - ζώου, πώς θα ήταν αυτή;

Η ιδανική σχέση ανθρώπου ζώου, είναι η σχέση φιλίας. Όπως αντιμετωπίζουμε τους φίλους μας, έτσι πρέπει να αντιμετωπίζουμε και τα ζώα. Δεν πρέπει να τα αντιμετωπίζουμε σε καμία περίπτωση ως ιδιοκτησία. Εφόσον φιλοξενούμε ένα ζώο και το βάλουμε στο σπιτικό μας ως νέο μέλος της οικογένειάς μας, οφείλουμε να το φροντίζουμε, να μην το εγκαταλείψουμε ποτέ, να το αγαπάμε και να το έχουμε ως προτεραιότητα, αλλιώς να μην το κάνουμε. Όμως η σχέση μας με τα ζώα δε σταματά σε αυτό το σημείο. Αν είμαστε πραγματικοί φιλόζωοι πρέπει να αγαπάμε όλα τα ζώα και να αλλάξουμε διατροφικές και καταναλωτικές συνήθειες, ώστε μια μέρα να υπάρξει ειρήνη και δικαιοσύνη για όλους.

- Κύπρο, σε ευχαριστώ πολύ για αυτή τη συνέντευξη. Θεωρώ πως το ζήτημα των δικαιωμάτων των ζώων πρέπει να αντιμετωπιστεί με περισσότερη υπευθυνότητα σήμερα, στη βάση μιας ειλικρινούς σχέσης, απεξαρτημένης από το κυριαρχικό μας δικαίωμα πάνω στα ζώα. Οι τελευταίες λέξεις δικές σου...

Ευχαριστώ για τη συνέντευξη. Πιστεύω ότι είναι σημαντικό να ενημερώνεται ο κόσμος. Σίγουρα αυτός ο κόσμος θα γίνει καλύτερος μόνο όταν η συνείδησή μας ενισχυθεί. Πρέπει να αγαπήσουμε τους ανθρώπους, τα ζώα, τον πλανήτη και να βοηθήσουμε να έρθει η αλλαγή. Να είστε καλά.

* δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Μηδέν Τελεία", τεύχος 3

Κώστας Κ.