Διονύσης Χαριτόπουλος, αποσπάσματα από συνέντευξη στις 17.4.2008
Ο ελλαδικός χώρος γερνάει. Όχι μόνο επειδή έχουν απομείνει ως επί το πλείστον οι μεγαλύτεροι σε ηλικία κάτοικοί της, φορείς μιας άλλης εποχής, άλλης νοοτροπίας∙ όχι μόνο γιατί κάποιος που βρίσκεται πιο κοντά στο κατώφλι του θανάτου πιο εύκολα ρέπει στον κακώς εννοούμενο συντηρητισμό και γιατί, καθώς λένε, «δεν μπορείς να μάθεις σε παλιό γαϊδούρι καινούρια περπατησιά». Γερνάει και για τον ίδιο λόγο που γερνάει ο υπόλοιπος κόσμος: γιατί οι νεαρής ηλικίας κάτοικοί της συμπεριφέρονται ως γέροι.
Οι περίοδοι που ταρακουνούν συθέμελα τα κεκτημένα και τα δεδομένα, που υποκινούνται συνήθως από οικονομικούς και πολιτικούς λόγους και είθισται να ονομάζονται περίοδοι κρίσης, σηματοδοτούν συνήθως εποχές αγκυλώσεων. Από την Εποχή του Χαλκού μέχρι σήμερα, συμβαίνει με τον ίδιο τρόπο και έχει το ίδιο αποτέλεσμα: τον φόβο. Διασπείρεται σαν επιδημία στην ατμόσφαιρα. Ο φόβος όχι του θανάτου, αλλά ο φόβος της απώλειας ενός συγκεκριμένου τρόπου ζωής. Κι αυτός ο φόβος γερνάει τον άνθρωπο πιο γρήγορα κι απ’ τον χρόνο.
Στο όνομα της λογικής, της «ώριμης» αντιμετώπισης της ζωής, της σύνεσης, οι νέοι άνθρωποι επιλέγουν την απόλυτα υπολογισμένη στάση. Προσπαθούν να μην αφήσουν τίποτε στην τυχαιότητα, προσπαθούν να ελέγξουν κάθε παράμετρο, συλλέγουν τυπικά προσόντα, κολλούν ενσημάκια μανιωδώς, εκπαιδεύονται χωρίς να επιδιώκουν ουσιαστικά τη γνώση, δίχως να βιώνουν σχέσεις, να αποκτούν πολύπλευρες εμπειρίες και τελικά μεγαλώνουν ως γέροι, χωρίς όμως να έχουν τα βιώματα και τη σοφία τους. Γίνονται νεόγεροι, που αγνοούν σχεδόν την ίδια την ανθρώπινη φύση τους και τις πτυχές της ανθρώπινης ψυχής. Άλλωστε, οι ηλικιωμένοι άνθρωποι δε σημαίνει ότι είναι κολλημένοι σε αγκυλωμένες απόψεις. Κάθε άλλο: πολλοί έχουν συχνά φρέσκες ιδέες, είναι πιο ανοιχτοί κι αυθόρμητοι από πολλούς που η ημερομηνία γέννησής τους τούς κατατάσσει στους νέους.
Όταν ολόκληρες γενιές μεγαλώνουν ως νεόγεροι, που εκθειάζουν την οικονομική ασφάλεια, την επικύρωση της επιτυχίας μέσα από τα τεχνολογικά προϊόντα που δίνουν κύρος, αγνοούν την ουσία των ανθρωπίνων σχέσεων, γίνονται οι ιδανικοί εκπρόσωποι της νέας εποχής. Εκφράζουν με τον καλύτερο τρόπο την ανούσια, επίπεδη, μονοδιάστατη ζωή που θα πρέπει να έχει κάθε υπήκοος της σύγχρονης κυριαρχίας.
Με την πίστη ενός φανατικού χριστιανού αποφεύγουν τα δημιουργικά πάθη και τα συναισθήματα σαν αμαρτήματα. Ακολουθούν χωρίς δεύτερη σκέψη το «σωστό», γιατί αυτό θα τους διατηρήσει στην τροχιά μιας ασφαλούς πορείας μέσα στον κοινωνικό ιστό. Ο φόβος κάνει το αρνητικό προσωπείο του συντηρητισμού να μοιάζει όχι μόνο αναπόφευκτο, αλλά κι επιθυμητό. Όταν φοβόμαστε, νοιώθουμε αδύναμοι και χρειαζόμαστε ένα καταφύγιο. Το καταφύγιο μας το δίνει ο σίγουρος δρόμος, αυτός που εξακολουθεί να υπάρχει. Με αυτή τη λογική ασφαλές καταφύγιο μπορεί να είναι επί παραδείγματι η εκκλησία, που εξακολουθεί να υπάρχει τόσους αιώνες αναλλοίωτη, προσαρμόζοντας πάντα την πολιτική της στα εκάστοτε δεδομένα.
Μπορεί στην πραγματικότητα ο όρος «μέσος άνθρωπος» να μην ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, να είναι ένα προϊόν της στατιστικής επιστήμης, υπάρχει, όμως η ψυχολογία του «γενικού ανθρώπου», ο «βολικός αριθμός». Κατασκευασμένος κι έτοιμος, πριν από εμάς για εμάς, υπάρχει ο γενικός όρος, ένα πρότυπο σωστής ανθρώπινης ζωής, ένα μέτρο ευτυχίας και δυστυχίας, που είναι εύκολο να ακολουθηθεί, όταν απουσιάζει η συνείδηση. Είναι ο σίγουρος, ασφαλής δρόμος, που άλλοι πριν έστρωσαν για μας. Δε θα μάθουμε πολλά, δε θα πάθουμε σχεδόν τίποτε, θα είμαστε αποδεχτοί, αν τον ακολουθήσουμε. Θα εκπαιδευτούμε σωστά, θα είναι πιο απλά τα πράγματα σε αυτόν.
Με αυτή τη λογική, η αναζήτηση της ελευθερίας με κάθε τρόπο, μια ζωή διαφορετική από τη γερασμένη που οραματίζονται άλλοι για μας, είναι η μικρή απόκλιση, το μικρό αμάρτημα. Άλλωστε, όπως λένε όλοι, τα ωραία πράγματα κρατούν λίγο. Με αυτή τη λογική, τα άσχημα κρατούν μια ζωή. Όμως, θα λέγαμε εμείς, τα καλά και τα άσχημα, η ελευθερία κι η σκλαβιά, η ζωντάνια και η γερασμένη σκέψη μπορούν να κρατήσουν όσο εμείς θέλουμε κι όσο εμείς αντέχουμε να ζήσουμε.
Οι περίοδοι που ταρακουνούν συθέμελα τα κεκτημένα και τα δεδομένα, που υποκινούνται συνήθως από οικονομικούς και πολιτικούς λόγους και είθισται να ονομάζονται περίοδοι κρίσης, σηματοδοτούν συνήθως εποχές αγκυλώσεων. Από την Εποχή του Χαλκού μέχρι σήμερα, συμβαίνει με τον ίδιο τρόπο και έχει το ίδιο αποτέλεσμα: τον φόβο. Διασπείρεται σαν επιδημία στην ατμόσφαιρα. Ο φόβος όχι του θανάτου, αλλά ο φόβος της απώλειας ενός συγκεκριμένου τρόπου ζωής. Κι αυτός ο φόβος γερνάει τον άνθρωπο πιο γρήγορα κι απ’ τον χρόνο.
Στο όνομα της λογικής, της «ώριμης» αντιμετώπισης της ζωής, της σύνεσης, οι νέοι άνθρωποι επιλέγουν την απόλυτα υπολογισμένη στάση. Προσπαθούν να μην αφήσουν τίποτε στην τυχαιότητα, προσπαθούν να ελέγξουν κάθε παράμετρο, συλλέγουν τυπικά προσόντα, κολλούν ενσημάκια μανιωδώς, εκπαιδεύονται χωρίς να επιδιώκουν ουσιαστικά τη γνώση, δίχως να βιώνουν σχέσεις, να αποκτούν πολύπλευρες εμπειρίες και τελικά μεγαλώνουν ως γέροι, χωρίς όμως να έχουν τα βιώματα και τη σοφία τους. Γίνονται νεόγεροι, που αγνοούν σχεδόν την ίδια την ανθρώπινη φύση τους και τις πτυχές της ανθρώπινης ψυχής. Άλλωστε, οι ηλικιωμένοι άνθρωποι δε σημαίνει ότι είναι κολλημένοι σε αγκυλωμένες απόψεις. Κάθε άλλο: πολλοί έχουν συχνά φρέσκες ιδέες, είναι πιο ανοιχτοί κι αυθόρμητοι από πολλούς που η ημερομηνία γέννησής τους τούς κατατάσσει στους νέους.
Όταν ολόκληρες γενιές μεγαλώνουν ως νεόγεροι, που εκθειάζουν την οικονομική ασφάλεια, την επικύρωση της επιτυχίας μέσα από τα τεχνολογικά προϊόντα που δίνουν κύρος, αγνοούν την ουσία των ανθρωπίνων σχέσεων, γίνονται οι ιδανικοί εκπρόσωποι της νέας εποχής. Εκφράζουν με τον καλύτερο τρόπο την ανούσια, επίπεδη, μονοδιάστατη ζωή που θα πρέπει να έχει κάθε υπήκοος της σύγχρονης κυριαρχίας.
Με την πίστη ενός φανατικού χριστιανού αποφεύγουν τα δημιουργικά πάθη και τα συναισθήματα σαν αμαρτήματα. Ακολουθούν χωρίς δεύτερη σκέψη το «σωστό», γιατί αυτό θα τους διατηρήσει στην τροχιά μιας ασφαλούς πορείας μέσα στον κοινωνικό ιστό. Ο φόβος κάνει το αρνητικό προσωπείο του συντηρητισμού να μοιάζει όχι μόνο αναπόφευκτο, αλλά κι επιθυμητό. Όταν φοβόμαστε, νοιώθουμε αδύναμοι και χρειαζόμαστε ένα καταφύγιο. Το καταφύγιο μας το δίνει ο σίγουρος δρόμος, αυτός που εξακολουθεί να υπάρχει. Με αυτή τη λογική ασφαλές καταφύγιο μπορεί να είναι επί παραδείγματι η εκκλησία, που εξακολουθεί να υπάρχει τόσους αιώνες αναλλοίωτη, προσαρμόζοντας πάντα την πολιτική της στα εκάστοτε δεδομένα.
Μπορεί στην πραγματικότητα ο όρος «μέσος άνθρωπος» να μην ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, να είναι ένα προϊόν της στατιστικής επιστήμης, υπάρχει, όμως η ψυχολογία του «γενικού ανθρώπου», ο «βολικός αριθμός». Κατασκευασμένος κι έτοιμος, πριν από εμάς για εμάς, υπάρχει ο γενικός όρος, ένα πρότυπο σωστής ανθρώπινης ζωής, ένα μέτρο ευτυχίας και δυστυχίας, που είναι εύκολο να ακολουθηθεί, όταν απουσιάζει η συνείδηση. Είναι ο σίγουρος, ασφαλής δρόμος, που άλλοι πριν έστρωσαν για μας. Δε θα μάθουμε πολλά, δε θα πάθουμε σχεδόν τίποτε, θα είμαστε αποδεχτοί, αν τον ακολουθήσουμε. Θα εκπαιδευτούμε σωστά, θα είναι πιο απλά τα πράγματα σε αυτόν.
Με αυτή τη λογική, η αναζήτηση της ελευθερίας με κάθε τρόπο, μια ζωή διαφορετική από τη γερασμένη που οραματίζονται άλλοι για μας, είναι η μικρή απόκλιση, το μικρό αμάρτημα. Άλλωστε, όπως λένε όλοι, τα ωραία πράγματα κρατούν λίγο. Με αυτή τη λογική, τα άσχημα κρατούν μια ζωή. Όμως, θα λέγαμε εμείς, τα καλά και τα άσχημα, η ελευθερία κι η σκλαβιά, η ζωντάνια και η γερασμένη σκέψη μπορούν να κρατήσουν όσο εμείς θέλουμε κι όσο εμείς αντέχουμε να ζήσουμε.
πηγή: Anarchypress
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου